Trong bối cảnh các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ diễn ra ngày càng phổ biến, tinh vi và phức tạp, việc áp dụng các biện pháp xử lý, đặc biệt là biện pháp hình sự đã trở thành một công cụ quan trọng nhằm răn đe và bảo vệ hiệu quả quyền sở hữu trí tuệ. Bài viết này tập trung phân tích cơ sở pháp lý và những vấn đề đặt ra trong quá trình xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bằng biện pháp hình sự tại Việt Nam.
Xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bằng biện pháp hình sự
Quyền sở hữu trí tuệ là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tài sản trí tuệ, bao gồm quyền tác giả và quyền liên quan đến quyền tác giả, quyền sở hữu công nghiệp và quyền đối với giống cây trồng. Tuỳ theo tính chất và mức độ xâm phạm, hành vi xâm phạm có thể bị xử lý bằng biện pháp dân sự, hành chính hoặc hình sự.
Khi hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan, quyền SHCN và quyền đối với giống vật nuôi cây trồng của cá nhân, tổ chức là hành vi nguy hiểm cho xã hội cấu thành tội phạm thì cá nhân, tổ chức đó sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự bởi toà án.
Tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan, quyền SHCN và quyền đối với giống vật nuôi cây trồng được quy định tại Bộ luật Hình sự 2015(BLHS). Cụ thể tại các Điều luật sau: Điều 225 BLHS 2015 quy định về tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan; Điều 226 BLHS 2015 quy định về tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp.
Xem thêm: Xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bằng biện pháp dân sự
Mức xử phạt hình sự đối với các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ
Tội xâm phạm về quyền tác giả, quyền liên quan
Tội phạm xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan: Người nào không được phép của chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan mà cố ý thực hiện một trong các hành vi sau đây: (i) Sao chép tác phẩm, bản ghi âm, bản ghi hình; (ii) Phân phối đến công chúng bản sao tác phẩm, bản sao bản ghi âm, bản sao bản ghi hình. Xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan đang được bảo hộ tại Việt Nam với quy mô thương mại hoặc thu lợi bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc hàng hóa vi phạm trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng,
Mức xử phạt: Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
Tình tiết tăng nặng: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Có tổ chức;
b) Phạm tội 02 lần trở lên;
c) Thu lợi bất chính 300.000.000 đồng trở lên;
d) Gây thiệt hại cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan 500.000.000 đồng trở lên;
đ) Hàng hóa vi phạm trị giá 500.000.000 đồng trở lên.
Đối với pháp nhân, mức xử phạt được quy định cụ thể tại Khoản 4 Điều 225 BLHS 2015.
Tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp
Tội phạm xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp: Người nào cố ý xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu hoặc chỉ dẫn địa lý đang được bảo hộ tại Việt Nam mà đối tượng là hàng hóa giả mạo nhãn hiệu hoặc chỉ dẫn địa lý với quy mô thương mại hoặc thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho chủ sở hữu nhãn hiệu hoặc chỉ dẫn địa lý từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc hàng hóa vi phạm trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng
Mức xử phạt: phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
Tình tiết tăng nặng: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
a) Có tổ chức;
b) Phạm tội 02 lần trở lên;
c) Thu lợi bất chính 300.000.000 đồng trở lên;
d) Gây thiệt hại cho chủ sở hữu nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý 500.000.000 đồng trở lên;
đ) Hàng hóa vi phạm trị giá 500.000.000 đồng trở lên.
Đối với pháp nhân, mức xử phạt được quy định cụ thể tại Khoản 4 Điều 226 BLHS 2015.
Xử lý hình sự các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ không chỉ góp phần bảo vệ lợi ích chính đáng của các chủ thể quyền mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong việc xây dựng một môi trường sáng tạo, công bằng và phát triển bền vững. Tuy nhiên, để biện pháp này phát huy hiệu quả, cần tăng cường hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao năng lực thực thi của các cơ quan tiến hành tố tụng, đồng thời tăng cường phối hợp giữa các bên có liên quan. Từ đó, quyền sở hữu trí tuệ mới thực sự được bảo vệ một cách nghiêm minh và hiệu quả bằng công cụ của pháp luật hình sự.
Để biết thêm thông tin chi tiết, vui lòng liên hệ Suntrust để được tư vấn và hỗ trợ.
